04 Haziran 2022 Cumartesi
MKÜ’DEN BAŞKAN ALTAY’A FAHRİ DOKTORA UNVANI
15 TEMMUZ RUHU VE MİLLİ BİRLİK GÜNÜ
Kirli siyaset ne mi?
ÖNTÜRK’ÜN “A” TAKIMI HATAY İÇİN SAHADA
KUDÜS, FİLİSTİN’İN BAŞKENTİDİR
ÖNGÖRÜSÜZLÜK, BAHANELER VE GELECEK KAYGISI
Otistik çocuklar kendilerini başkalarının yerine koymakta zorluk çekerler. Bu yüzden karşısındakinin niyetini kestiremezler, kolaylıkla kandırılabilirler çünkü kendileri yalan söylemeyi bilmedikleri için karşısındakini de öyle zannederler. Zihin kuramı olarak adlandırılan bu durumla ilgili olarak birçok test yapılmıştır. Bu testlerde normal çocuklar birarada bulundurulmuş, bu çocuklar testdan farklı cıkmışlardır.
Somut düşünme nedeni ile dilin tüm anlamlarını anlayamazlar. Deyimleri somut anlamları ile anlarlar. Olaylar arasında neden–sonuç ilişkisi kurmakta zorlanırlar. Bir olayı sırası ile giriş, gelişme sonuç şeklinde anlatamazlar çünkü olayları kopuk kopuk yasarlar. Bu durum otistik çocukların resimlerinde de görülebilir. Resimlerde birbiri ile ilişkisiz nesneler çizip aralarında bir hikaye oluşturamayabilirler. Tabii bazı otistik çocuklarda da resim yeteneğinin çok iyi geliştiği unutulmamalıdır.
Takıntılar ise otistikler için bir başka problemdir. Takıntıların niteliği bir Obsesif-Kompulsif hastasından farklı olup, daha çok değişmezlik isteğine bağlıdır. Otistik bir çocuk rutinlerine çok bağlıdır, o yatağının çarşafının sürekli aynı şekilde durmasını isteyebilir ve bunu değiştirdiğinizde kıyameti koparabilir. Detaylara sık takıldığından bütünü kaçırabilir.
Otistik çocuklar için dikkatlerini toplamak çok zor olabilir çünkü etraftaki ses, ısık, görüntüler dikkatlerini çok kolay dağıtabilir ve zaten bütünü göremeyen çocuk için uyaranları anlama ve eğitim süreci zorlaşabilmektedir.
Organizasyon ve sıralama yeteneği otistik çocuklarda düşüktür. Otistik çocuklar çogu normal çocuk için otomatik olan birçok zihinsel işlevi organize etmekte zorluk yaşarlar. Özellikle yürütücü işlevler denilen karar verme, planlama, yanlışları fark edip düzeltme gibi zihinsel sıralamalarda sıkıntı cekerler.
GÜNLÜK HAYATTA SIKLIKLA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER VE BUNLARLA BAŞA ÇIKMA YOLLARI
Bazı otistik çocuklar doğumlarından itibaren, ailelerine birçok problem yaşatırlar. Bunlardan sık görülenlere değinecek olursak aileleri ve bizlerı en çok zorlayan problem olan davranış bozuklukları başta gelir. Otistik çocuklarda kendilerine, esyalara veya ailesine yönelik saldırgan davranışlar görülebilir. Bazen de stereotipileri çok yoğun, durdurulamaz bir şekilde olabilir. Çocuklardaki yoğun takıntılar, başedilmesi güç bir problem olarak karşımıza gelebilir.
Çocukta bir davranış problemi baş göstermiş ise öncelikle bunun nedenlerini araştırmak, daha çok hangi durumlarda ve neye karşı olarak yaptığını belirlemek gerekir. Her zaman altta bir neden bulunmadığı için davranışı değiştirmeye yönelik bir tutum içerisine de girilebilir. Tabii ki ilk prensip çocuğun kendi kendine zarar vermesini önlemektir. Bazı çocuklar ise bu davranışları isteklerine ulaşma yolu olarak seçerler. Önemli olan bu alışkanlık yerleşmeden mudahelede bulunma ve çocuğun böyle bir yolu izlemesine izin vermemektir. Eğer bu önlemler işe yaramazsa çocuğu sakinleştirecek bazı ilaçlar devreye sokulabilir.
Otistik çocuklarda sık görülen diğer durumlarda yemek ve uyku problemleridir. Sadece çok kısıtlı bir gıda türünü yemek isteme, katı yememe, masa başında oturmama gibi problemler ailelere cocuklarının vitaminsiz kalacağı düşüncesi ile çok zor anlar yasattırır. Çok ısrarcı olmamakla beraber yeni gıdaları çocuğun görebileceği yerlerde bulundurmak, yeni bir besin yedikten sonra ödül olarak sevdiği şeyleri vermek, masada kalış süresini artırmak için sevdiği bir oyunu masanın başında oynamasına izin vermek denenebilir. Çogu otistiğin uykuları düzensiz ve huzursuzdur. Sıklıkla uyanıp sonra zor sakinleştirilirler. Gece ağlayarak uyanan bir çocuğu sakinleştirebilecek bir yöntem bulmak önemlidir ki bu sarılmak, sallamak olabilir. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da çocuğun yatma saatlerinin düzenlenmesidir.
Tuvalet eğitimine hazırlanmak da otistik çocuklar için çok zor olabilir. Çünkü bazı faktörler çocuğun bu eğitimi almasını güçleştirir.
Normal çocuklarda 2-3 yaşlarında gelişen kakasını tuvalete yaparak sosyal kabul görmenin otistiklerde eksik olması
Tuvaletten korkma
Denileni anlamama ve sıraya koymadaki güçlükler
Rutine bağlı kalma
Bu konu ile ilgili verilebilecek öneriler bez bağlamamak, belirli saatlerde tuvalet rutinleri, erken eğitime başlamak, görsel öğeleri sık kullanmak olabilir.